Eğitim ve Soru Oluşturma Tekniği – SOT®
Çağdaş Eğitim sistemleri, bilindiği üzere, sorgulamaya dayalı öğreNme temellidir. Sorgulamaya kapalılığı ile ezberciliğe yol açan öğreTme temelli eski sistemle aralarında bir harf, iki sözcük (soru sorma) farkı, küçük görünse de uygulamadaki sonuçları şaşırtıcı derecede kapsamlıdır.
Eğitim çok bileşenli, çok paydaşlı ve öğrenme ile sonuçlanan Davranış Değişimi Yaratma amaçlı süreçler toplamıdır.
Eğitim süreçlerinde zihinleri şekillendiren ve davranış değişikliğine yol açan edinimlerin şu sırada kazanıldığı anlaşılmaktadır:
Merak >Soru sorma >Öğrenme >Anlama >Düşünme >İfade etme >Eylemlilik
Merak etmekle başlayan süreç, soru sormayı tetikliyor. Soru sormak öğrenmeyi; öğrenilen bilgiler arasındaki ilişkilerin fark edilmesi anlamayı ve düşünmeyi tetikliyor. Böylelikle uyarılan Düşünme Becerisi yeni sorular sormaya, kendini iyi ifade etmenin aracı ana dilini iyi öğrenmeye ve sonuçta eylemli davranışlara yol açıyor.
Her yeni bilgi, önceki bilgilerle sınanarak benimseniyor veya uyumsuzluk halinde nedenlerinin araştırılıp öğrenileceği yeni bir anlama- düşünme süreci başlıyor.
Sorgulamaya kapalı eğitimde, ”alıcı”nın öğrenme merakı yeterince uyarıl(a)madığı için aktarılmak istenen bilgiden akılda kalan (ezberlenen) bilgi kırıntıları sorulduğunda nakledilmekte; ancak anlama ve düşünme becerilerini geliştirmeye yetmemektedir.
Öğrenilen bilgilerin yaşamı kolaylaştırıcılıklarıyla önemli ve değerli olmaları doğaldır. Ancak yaşananlar gösteriyor ki öğretmenin, öğrenilmesini istediği bilgileri bütünsellik içerisinde aktarması zaman sorunu nedeniyle pek mümkün ol(a)mıyor. Ezberlenen bilgi kırıntıları da bütünsellikten yoksun olduğundan, akılcı düşünme fiilini besleyemiyor.
İyi, Güzel, Doğru adına verilen bilgilerin koşulları bilinmeden ezberlenmesi, değişmez algılanması ”tek doğrucu” zihinsel yapıya yol açıyor. Bununla da kalmıyor; sorunları çözüm odaklı tartışamaları olumlu sonuca ulaştıramayışın, şiddeti tek çözüm aracı olarak kullanmanın ve kamplaşmaların da alt yapısını oluşturuyor.
SOT, öğrenciye kendi sorularını sordurarak öğrenmesini kolaylaştırıcı ve düşünme becerilerini geliştirici niteliğiyle öğretmene de zamanını öğrencisine daha çok şey kazandırmakta harcama olanağı sağlıyor.
Kolay öğrenilip uygulanabilir olması ayrı bir avantaj.
Öğrenci kendi sorularını sorunca ne oluyor?
‘’Merak etmeyene bir şey öğretemezsiniz’’ yargısının, kanıtı çoktur. Buna sitemizde başka vesilelerle değinilmiştir.
SOT’a hayat veren düşünce de bu kabule dayanıyor. Kendi sorusunu soran, yeni bir şey öğrenmek istiyor demektir. Bunu başlatan ise merak etmesidir.
Ders işleyen öğretmen, Soru Odağı denilen ve dersin konusu ile ilgili bir resim, bir karikatür, özlü bir söz veya bir video göstererek öğrencilerinden, onunla ilgili olabildiğince çok sayıda kısa ifadeli sorular sormalarını istiyor ve SOT uygulamasını başlatıyor.
Öğrencilerin Soru Odağı ile simgelenen olgu hakkında sordukları soruların açık-kapalı uçlulu oluşları, birbirlerine dönüştürülmeleri, anlam farklılıkları gibi düşündürücü olgular bağlamında sorularla öğrenmek istedikleri hususlar, kaynaklar üzerine, bilgi edinmek; öğrendikleriyle ne yapılacaklarına karar vermek, yukarıda işaret edilen zihinsel gelişimi sağlamış oluyor.
Soru sorarak öğrenmeyi içselleştirmiş öğrencinin dersi daha iyi ve hızlı öğrenmesi, okulunu ve öğretmenini daha çok sevmesine, diğer derslerinde de başarılı olmasına yol açtığı gibi Öğretmenin de işini kolaylaştırıyor, zamanını verimli kullanmasına yarıyor.
SOT ile sorgulayıcı öğrenme temelde, nedeselliği (akılcı) ve eleştirel düşünmeyi geliştirmekte; nitelik dokusu ve Sorun Çözme Becerisi gelişmiş toplum olmanın teminatı katılımcı, katkı verici ve üretken bireyler yetiştirmenin de heyecanını yaşatıyor..
BN/BAA Eğitim Çalışma Grubu ne yapıyor?
Right Question Institute’ün bütün Dünyada kullanılan Question Formulating Technique (QFT) – Soru Oluşturma Tekniği (SOT), öğretmen, öğrenci, veli, kurum ve kuruluşlarda herkesin işine yarayabiliyor.
SOT ile eğitim kısaca, merak uyandırarak, çekinmeden çokça soru sorma alışkanlığı kazandırmak; sorularıyla oynamalarına fırsat vererek soru sormanın önemi ve soruların gücüyle tanışmalarını sağlamak; öğrendiklerini kullanmaya yöneltmek şeklinde özetlenebilir.
Bu gerçekten hareketle, Beyaz Nokta® Gelişim Vakfı (BNGV) ve onun bir uygulama projesi olan Birleşik Akıl Ağı (BAA®) Eğitim Çalışma Grubu olarak, gönüllü Öğretmenlerimize, soru sormanın önemini ve gücünü uygulamalı olarak tanıtmak amacıyla Soru Oluşturma Tekniği (SOT®) Atölye çalışmaları/ kursları düzenliyoruz. Onlar da sınıflarında kullanmalarını kolaylaştırıcı deneyimleri aktarıyoruz.
BNGV birikiminde Eğitim ve ilgili diğer konularda pek çok kaynağı geliştirmiş ve/ya derlemiştir. Bunları içeren ve sürekli güncellenen uzun bir linkler listesi var. Eğitimle doğrudan ilgili olanlar 13 sıra numarası taşıyor. Ziyaret edenler ilgilerini çekecek pek çok bilgi ve belgeye oradan ulaşabilirler. Ayrıca SOT bağlamında kimi özlü bilgilere kolay ulaşımı sağlayan bir listeye de merak edenler göz atabilirler.
